Mijn laatste festival deze zomer was Lowlands. Super gaaf, vooral omdat ik er zelf mocht zingen, al was mijn aandeel zeer bescheiden. Als festivalganger heb je zin in een feestje en dein je mee op de knalharde beat. Dat is wel even wat anders als je ‘s avonds thuis in je bed ligt en probeert te slapen met de dreunende herrie uit het stadspark een kilometer verderop. Woon je net als ik, vlakbij het stadscentrum, dan is een muziekfestival opeens niet meer zo leuk.
Als wij mensen zoveel last van muziekgeluid kunnen hebben, hoe zou dit dan voor dieren zijn? Ik en mijn collega-ecologen krijgen deze vraag steeds vaker. In de Wet natuurbescherming is namelijk opgenomen dat vogels, vleermuizen en andere soorten, beschermd zijn. Deze beschermde soorten mogen geen negatieve effecten ondervinden van menselijke activiteiten, dus ook niet van muziek. Al snel ga je ervan uit dat als je ergens zelf last van ervaart dit ook voor een dier zal gelden.
Tauw is al een tijdje bezig om het effect van muziekgeluid op broedende vogels en vleermuizen te onderzoeken. Uit literatuur weten we dat vleermuizen pas kunnen horen bij hele hoge tonen. Voor (jonge) mensen zijn deze hoge tonen, vanaf 8 kHz, in het onderste bereik nog hoorbaar. Maar vanaf 20 kHz horen we niks meer. Vleermuizen kunnen wel tot 110 kHz horen. De overlap in geluid dat vleermuizen en mensen kunnen horen, is dus maar klein.
In popmuziek komen alle voor de mens hoorbare toonhoogtes voor. Het volume van de hoge tonen in de muziek is lager dan van de bastonen. Daarbij doven hoge tonen in de lucht veel sneller uit dan lage tonen. Een dreunende bas is nog op kilometers afstand te horen. Op basis van deze theorie zou je zeggen dat vleermuizen helemaal geen last hebben van muziekgeluid. Want ze horen het geluid immers niet. Is dat in de praktijk ook werkelijk zo?
Om dit uit te zoeken voerden onderzoekers van Bionet Natuuronderzoek een grootschalig veldonderzoek uit tijdens het Airforce muziekfestival 2017 op de Lonnekerberg, vliegveld Twenthe. De onderzoekers plakten een zendertje op de rug van grootoorvleermuizen. Zij volgden de grootoorvleermuizen op de dagen voor, tijdens en na het festival. Hierdoor werd duidelijk waar de vleermuizen foerageerden, in welke bomen de dieren hun verblijfplaats hadden en welke routes ze vlogen tussen de verblijfplaats en het gebied waar ze voedsel zochten. Dit gedrag van de vleermuizen bleek tijdens het festival niet anders te zijn dan in de dagen ervoor en erna.
In dit geval trokken de vleermuizen zich dus niks aan van de harde beat of gierende hoge gitaarklanken.
Ik ben benieuwd of dit ook voor andere festivals geldt, daar is nog veel meer veldonderzoek voor nodig.
Als sopraan weet ik in ieder geval dat ik me bij mijn volgende optreden niet hoef in te houden…
Wil je meer weten over dit onderwerp, lees dan ons artikel Worden vleermuizen verstoord door Festivalmuziek in De Levende Natuur of het onderzoeksrapport van Bionet over het zenderonderzoek tijdens het Airforcefestival 2017.
Schrikken vogels van een vuurwerkknal? Lees het in mijn volgende blog.
<foto: René Janssen, Bionet Natuuronderzoek>
Leg uw vraagstuk voor aan onze experts, wij adviseren graag.
