Luchtwarmtepompen: dé oplossing voor de warmtetransitie, of gebakken lucht?

Simon Bos

Luchtwarmtepompen (warmtepompen, waarbij we de buitenlucht als warmtebron gebruiken) zijn fors in opkomst. En daar is niets mis mee, sterker nog, we kunnen onze huizen en andere gebouwen er op een duurzame manier mee verwarmen. Steeds vaker komen de luchtwarmtepompen als ‘beste uit de test’. Dus de warmtetransitie is opgelost als we massaal over gaan op luchtwarmtepompen. Toch? We lijken het wel te gaan geloven...

Met de luchtwarmtepompen is niets mis! Bij nieuwbouw is dit een aantrekkelijke optie. Het is gasloos en vergt de minste investering. Vandaar de massale toepassing. Het probleem zit ‘m ook niet in de pomp, maar in de bron. Want als we massaal overstappen op deze manier van verwarmen, dan vallen er wat mij betreft drie belangrijke kanttekeningen te plaatsen.

  1. Het geluid
    De luchtwarmtepompen hebben meestal een buitenunit die geluid maakt. Op zich niet erg natuurlijk, maar als de hele wijk straks een zoemend geluid maakt van alle warmtepompen, vraag ik me af of we daar nog zo plezierig wonen.

  2. De kosten
    Voor een luchtwarmtepomp krijg je nu een interessante subsidie, waardoor de investering mee lijkt te vallen. Maar vergeten we niet dat de pomp (net als de CV-ketel van nu) met een jaar of 15 is afgeschreven? Dan moet er toch weer een nieuwe komen om er ’s winters weer warmpjes bij te kunnen zitten. Ik kan natuurlijk niet in de toekomst kijken en weet dus niet wat er met de kostprijs van de warmtepompen gaat gebeuren. Ook weet ik niet hoe de subsidie er over 15 jaar uit ziet. Wel weet ik dat in de vergelijkingen die gemaakt worden, dit een kostenpost is die vaak buiten beschouwing wordt gelaten. Waarom? Omdat dit het ‘probleem’ van de bewoners is? Dat is natuurlijk wel zo, maar voor een eerlijke vergelijking moet je volgens mij alle kosten op de juiste manier meenemen. Toch?

  3. Het rendement
    De rendementen van luchtwarmtepompen zijn geweldig, volgens de folders. En dat is ook zo, onze ervaring is dat ze prima presteren. Tenminste, onder de voorwaarden zoals in de specificaties is aangegeven. Dat is onder andere dat een goed rendement wordt behaald als de buitentemperatuur zo rond de 7 tot 10°C is. De gemiddelde temperatuur in Nederland is inderdaad zo’n 10°C. Maar als we de verwarming nodig hebben, ligt de buitentemperatuur meestal lager. In februari hadden we ’opeens’ twee weken vorst. En wat gebeurt er dan als we massaal op de luchtwarmtepompen zijn over gegaan? Dan wordt het een stuk lastiger om alle pompen van voldoende stroom te kunnen voorzien. De warmtepomp blijft het zelfs bij -10°C op zich wel doen, maar alleen als je huis ‘luchtdicht’ en optimaal geïsoleerd is. En eerlijk is eerlijk, dat is – zelfs bij nieuwbouw – vaak niet het geval.

    Concreet betekent dat dat het rendement in koude periodes naar beneden keldert en de warmtepomp veel meer energie (stroom) gaat gebruiken om toch nog de gewenste warmte te leveren. De grote vraag is of die stroom op dat moment geleverd kan worden. Simpele rekensommetjes laten zien dat de energiereuzen wel kunnen leveren, maar dat daarvoor eerst de netcapaciteit fors uitgebreid moet worden. En wie betaalt de rekening voor het elektriciteitsnet? Precies, dat zijn u en ik. Een logisch gevolg toch? Of zijn we anno 2018 toch niet volledig voorgelicht over de consequenties van de luchtwarmtepompen?

Nogmaals, ik heb niks tegen luchtwarmtepompen. Sterker nog, ik juich het gebruik ervan toe. Maar, voordat we zeggen dat we de ei van Columbus gevonden hebben wat betreft de warmtetransitie, moeten alle betrokkenen wel de mogelijkheid hebben om alle factoren mee te nemen in de afweging. En dat is lastig als niet alle puzzelstukjes op tafel ligg

Meer informatie?

Hoe kunnen wij u helpen?

Leg uw vraagstuk voor aan onze experts, wij adviseren graag.