Wadi’s: the next generation

De klassieke wadi

Bijna 25 jaar geleden werd de eerste wadi (dat staat voor Water Afvoer door Drainage en Infiltratie) in Nederland aangelegd. Dit was in de wijk Ruwenbos in Enschede. Het idee is eigenlijk heel eenvoudig: berg het regenwater dat van daken en wegen afstroomt in een verdieping in het maaiveld en laat het in de bodem infiltreren of, als dat niet kan, voer het dan vertraagd af. Voeg wat extra voorzieningen toe zoals een drain, een overloop (slok-op) en/of een overstort naar oppervlaktewater en je kunt de meeste situaties de baas. Nog geen 75 dagen per jaar staat er water in, variërend van enkele millimeters tot ongeveer 30 cm. Hoe simpel kan het zijn? Na Ruwenbos verschenen  de wadi’s op verschillende plekken in Nederland. Van exacte kopieën tot varianten waarbij gevarieerd werd met andere vormen, materialen, vegetatie of het onderhoud.

Succes leidt tot verandering, van S tot XXL

Tegenwoordig is er een grote verscheidenheid aan wadi-uitvoeringen. Ze zijn niet altijd meer bedoeld om (alleen maar) zoveel mogelijk water te bergen. De wadi krijgt soms ook andere functies. En of ze nu nog steeds wadi mogen heten of eigenlijk een andere naam moeten hebben: u mag het zeggen.

De compacte wadi

Hier in Amsterdam is in een relatief kleine, versteende ruimte toch plaats voor een groene waterberging. Het water van het trottoir, de terrassen en daken van woningen wordt hierin opgevangen en geïnfiltreerd. De vegetatie bestaat uit verschillende planten en grassen.

Het groenblauwe lint

In Enschede is een ontwerp gemaakt voor een wadi die bestaat uit een 10 tot 15 meter brede laagte en opgesloten is door rechte wanden. Door te spelen met hoogteverschillen en vegetatie ontstaat een telkens wisselend beeld. Het regenwater wordt in deze nieuwbouwwijk zoveel mogelijk lokaal vastgehouden, maar stroomt bij flinke neerslag uiteindelijk af naar deze wadi. Berging en zuivering van het water zijn hier van belang, maar evenzeer regulering van het grondwaterpeil, de biodiversiteit en aantrekkelijkheid.

XXL-wadi

Ook in Enschede deze brede, lange wadi met zowel groene taluds als rechte betonwanden. Via deze XXL wadi loopt het water in  een ondergrondse bergingsbassin. Als dit bassin vol is, stijgt het waterpeil in de wadi. Primair aangelegd als waterberging om de lokale wateroverlast te bestrijden. Ook draagt deze wadi bij aan het beperken van de hittestress en verhoging van de biodiversiteit. Door de vormgeving tevens een fraai onderdeel van de stedelijke omgeving.

De kleurrijke wadi

In Hengelo (Ov.) is een wadi aangebracht die dient voor de opvang en infiltratie van dakwater. Omdat deze mede het aanzicht van het gebouw bepaalt, is ook veel aandacht besteed aan de beplanting en vormgeving. Door toepassing van verschillende plantensoorten en wisselende bloeiperioden blijft deze wadi het hele jaar aantrekkelijk en heeft dit meerwaarde voor de biodiversiteit.  

Natuurlijk beheerde wadi

Naast het traditionele maaien van wadi’s zijn er ook ontwikkelingen in een andersoortig beheer van wadi’s. Het toepassen van bijvoorbeeld kruidachtige gewassen in wadi’s maakt ook een minder frequent maaibeheer mogelijk, los van het feit dat dit de biodiversiteit en belevingswaarde verhoogt. Ook zijn er experimenten met een natuurlijke vorm van beheer, namelijk met schapen. In bijvoorbeeld de gemeenten Deventer en Doetinchem worden in dat kader een aantal wadi’s begraasd door schapen. Via de vachten, hoeven en mest transporteren de schapen de zaden van planten en kruiden van de ene naar de andere plek wat bijdraagt aan een versterking van de ecologische groenstructuur in een gebied.   

Resumé

Voor al deze wadi’s geldt dat het ontwerp, beheer en onderhoud maatwerk is afgestemd op de omgeving, de functies die het moet vervullen en de wensen van de direct betrokkenen. Voor steeds meer situaties is een passende wadi te maken. Er wordt nu veel ervaring opgedaan met deze verschillende uitvoeringen, dus laten we gebruik maken van die kennis om onze steden nog fraaier, duurzamer en klimaatrobuuster te maken!