Op weg naar de uitvoering in de warmtetransitie - (technische) haalbaarheidsonderzoeken

25 augustus 2022, Edwin Veldkamp

In de whitepaper ‘Het (Wijk)Uitvoeringsplan, de volgende stap in de Warmtetransitie’ behandelen we de vervolgstappen en ingrediënten om te komen tot een sterk en gedegen (Wijk)Uitvoeringsplan. In een reeks verdiepende artikelen gaan onze adviseurs hier dieper op in. In dit derde artikel staat Edwin Veldkamp, adviseur Energietransitie bij TAUW, stil bij het uitvoeren van de (technische) haalbaarheidsonderzoeken. Veel gemeenten en partijen zien deze onderzoeken als een eerste stap op weg naar een Uitvoeringsplan. De kunst is om deze stap zo te zetten dat daarmee ook écht een stap vooruit wordt gezet en er een versnelling wordt bereikt.

Het (technische) haalbaarheidsonderzoek

Om de gestelde doelen uit de Transitievisie Warmte (TVW) te behalen, is het nodig dat de aanpak uit de visie verder wordt geconcretiseerd. Dit kan onder andere door meer inzicht te verkrijgen in de technische mogelijkheden van bijvoorbeeld het warmte onttrekken of de benodigde aanpassingen aan gebouwen etc. Het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek is daarbij een belangrijke stap. Hierdoor krijg je meer zicht op de potentie van mogelijke warmtebronnen en op de financiën die daarmee gemoeid zijn.

Het haalbaarheidsonderzoek is weliswaar een belangrijke stap in de warmtetransitie, maar ook een stap waarbij het regelmatig in een vroeg stadium mis gaat. Onvoldoende kennis en kunde bij het opstellen van de uitvraag en/of een tekort aan financiële middelen zijn daarbij vaak de oorzaak. Wij zien verder uitvragen die overhaast in de markt worden gezet zonder dat goed is doordacht wat de opdrachtgever echt wil en of hij/zij die rol in het proces wel kan invullen.

Ook adviseurs spelen hierbij een rol, door een vraag precies zo in te vullen als deze wordt uitgezet. Vaak zonder dat daarbij wordt aangegeven dat het eindresultaat niet of slechts weinig aan het doel van de opdrachtgever zal bijdragen. Op deze manier worden regelmatig opdrachten geformuleerd die tot gevolg hebben dat de haalbaarheidsonderzoek niet de stap voorwaarts is die het in potentie had moeten zijn.

Dit leidt tot:

  • gemiste kansen
  • een onbevredigend gevoel bij beide partijen
  • meer nieuwe vragen dan antwoorden
  • en uiteindelijk vertraging en mogelijk verkeerde keuzes

 

Voorbeeldcase - gemeente in Friesland

Gelukkig zijn er ook voorbeelden van haalbaarheidsonderzoeken die wél op de juiste manier worden uitgevraagd en die wél de belangrijke stap zijn op weg naar het (Wijk)Uitvoeringsplan. Zo hebben we recentelijk een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd voor een gemeente in Friesland, waarbij is gekeken naar de haalbaarheid van een warmtenet gevoed met warmte van een RWZI. Een project waarbij in de voorbereiding van de uitvraag kennis is opgehaald door de gemeente (en betrokken partners) en er financiële ruimte is vrijgemaakt in plaats van gebruik te maken van een “restbudget”.

Aanbieders kregen de ruimte om hun eigen visie te geven op de opgave, om zo belangrijke kennis en ervaring in te brengen. Ook tijdens de uitvoering van het onderzoek – waarbij het ging om andere (aanvullende) warmtebronnen, technische oplossingen of beoogde afnemers - was er sprake van een open blik.

Samengevat hebben we samen met diverse stakeholders in de gemeente toegewerkt naar belangrijke inzichten, namelijk:

  • in de mogelijkheden van de RWZI als bron;
  • in de globale kosten voor een bronnet met de RWZI als bron;
  • op mogelijke andere warmtebronnen in de omgeving;
  • in het potentiële afzet gebied
  • in de aanpassingen die in gebouwen nodig zijn en de daarbij behorende kosten;
  • in beschikbare subsidies en financieringsmogelijkheden

 

Samen met een stappenplan voor het vervolg heeft dit een goede basis opgeleverd om een eerste gesprek aan te gaan met bestuurders en inwoners.

 

Lessons learned

Als we kijken naar de lessons learned uit het bovengenoemde project dan zijn er drie pijlers die wij iedereen, die betrokken is bij een haalbaarheidsonderzoek, kunnen aanraden:

  • Betrek de juiste kennis en ervaring reeds in de voorbereiding van een uitvraag en voorkom zo onduidelijke en incomplete uitvragen die niet leiden tot het gewenste resultaat. Dit kan zowel interne als externe kennis zijn (partners, adviesbureaus)
  • Stem doelstelling(en) en verwachting(en) af op het beschikbaar budget. Waarbij een goed uitgevoerde haalbaarheidsonderzoek een belangrijke stap kan zijn in de verdere transitie en de investering over het algemeen meer dan waard is
  • Blijf ook tijdens het proces flexibel en openstaan voor veranderende inzichten, nieuwe scenario’s en bandbreedtes

 

Heeft u ons whitepaper over de Warmtetransitie nog niet gelezen?

Maar bent u wel geïnteresseerd? Vraag via onderstaande knop eenvoudig het whitepaper ‘Het Wijkuitvoeringsplan, de volgende stap in de Warmtetransitie’ aan.

Whitepaper aanvragen

 

 

Overige artikelen uit deze reeks

 

In het volgende (4e) artikel gaan we dieper in op het starten van een gemeentebrede of wijkspecifieke isolatiecampagne. Wilt u hier van op de hoogte worden gehouden, meldt u dan aan via onderstaand aanmeldformulier. 

 

Vervolgartikelen uit deze reeks in uw mailbox ontvangen?

Meld u dan aan via onderstaand formulier.