De energietransitie in Nederland is in volle gang en vrijwel alle gemeenten in Nederland hebben daarvoor een Transitievisie Warmte (TVW) opgesteld. Deze visie omschrijft op welke manier en volgens welke planning de gebouwde omgeving overgaat op duurzame energie en warmtebronnen. Hiervoor zijn doelen geformuleerd en is een eerste aanpak opgesteld. Er is echter werk aan de winkel!
In het eerste artikel uit deze serie hebben we stil gestaan bij de noodzaak om de Transitievisie Warmte verder te concretiseren in een Uitvoeringsprogramma of Plan van Aanpak. Om de klimaatdoelstellingen te behalen moeten we echter niet alleen de TVW concretiseren, maar moeten we ook versnellen.
Een versnelling vraagt om capaciteit(mensen) en middelen(tijd en geld). Overal komen we mensen te kort. Zo zijn er te weinig visiemakers, wijkregisseurs en installateurs om alle warmtetransitie vraagstukken op te pakken. Stilstaan is echter geen optie. Dus wat doe je als deze capaciteit en middelen er onvoldoende zijn? In dit tweede artikel gaan we in op hoe je om kunt gaan met de beperkte gemeentelijke uitvoeringscapaciteit (en financiële middelen) aan de hand van voorbeelden uit de praktijk.
Onvoldoende gemeentelijke capaciteit is geen nieuw thema. Al bij het opstellen van de TVW en RES (Regionale Energiestrategie) merkten we dat gemeenten soms onvoldoende capaciteit hadden om hier goed mee aan de slag te gaan. Nu de hoeveelheid en diversiteit aan vraagstukken verder is toegenomen is dit vraagstuk alleen nog maar groter geworden. En helaas.. Slecht nieuws! Helemaal oplossen kunnen we dit probleem voorlopig niet. Wat we wel kunnen is het volgende:
Dit lijkt misschien een inkopper.. Maar om de warmtetransitie te versnellen moeten we nog vaker dan dat we nu misschien al doen opgaven combineren. Op kleine schaal gebeurt dit al veel. Denk bijvoorbeeld aan wijken waar renovatieplannen van woningcorporaties leidend zijn en gemeenten hierbij aansluiten. Op grotere schaal worden de kansen om opgaven te combineren echter nog te vaak gemist, omdat er te sectoraal wordt gedacht. Door warmtetransitie opgaven te koppelen met andere ruimtelijke opgaven zoals een rioolvervanging of herindeling kan vaak niet alleen tijd, maar ook geld worden bespaard. Hetzelfde geldt voor het gelijktijdig oppakken van meerdere sociale vraagstukken in een wijk. Of wat te denken van het combineren van meerdere duurzaamheidsdoelstellingen zoals klimaat, energie, circulariteit en biodiversiteit? In de praktijk wordt dit nog vaak spannend gevonden, omdat het in eerste instantie vooral voelt alsof je meer werk binnenhaalt in plaats van dat dit de werkdruk verlaagt. Maar wanneer er aan het begin goede afspraken worden gemaakt en alle teams en/of partijen hun rol in het proces innemen, vergroot elke betrokkene zijn of haar slagkracht.
Samenwerken binnen de warmtetransitie is niet nieuw. Sterker nog bij elke TVW, RES of WUP wordt er door meerdere partijen samengewerkt. De wijze waarop er wordt samengewerkt en met wie kan echter anders en innovatiever. Nu is de gemeente vaak aan zet, worden adviesbureaus ingehuurd en worden andere partijen om input gevraagd. Een werkwijze waar niks mis mee is, maar die de gemeente wel veel tijd kost. Voorbeelden uit de praktijk laten zien dat gemeenten niet altijd aan zet hoeven te zijn en ook heel goed als faciliterende of controlerende partij kan optreden. Zo zijn er voorbeelden van wijkuitvoeringsplannen die grotendeels door bewoners worden opgesteld en georganiseerd. Ook wordt de energiearmoedeaanpak in bepaalde gemeenten uitgerold door enthousiaste (gepensioneerde) vrijwilligers en andere organisaties. En werken er in andere gemeenten studenten van hogescholen en universiteiten samen met inhoudelijke adviseurs aan haalbaarheidsstudies.
Deze derde en tevens laatste tip zorgt op de korte termijn helaas niet voor minder werk of een slimmere verdeling van tijd en/of middelen. Toch krijgt het aandacht hebben voor de toekomst een plek in dit artikel. Op de middellange tot lange termijn zorgt dit namelijk wel degelijk voor een efficiëntieslag. Door nu in projecten rekening te houden met opschaalbaarheid kan een gemeente daar in de toekomst van profiteren. Dus zorg ervoor dat wanneer je capaciteit en middelen dit toelaten je je plannen zo inricht dat ze uitgebreid kunnen worden of dat je werkwijze deels gekopieerd kan worden naar andere gebieden of vraagstukken. Door in deze fase, waarin veel nog langzaam gaat en mag gaan, zoveel mogelijk te leren kan je straks al gemeente namelijk pas echt versnellen.
Maar bent u wel geïnteresseerd? Vraag via onderstaande knop eenvoudig het whitepaper ‘Het Wijkuitvoeringsplan, de volgende stap in de Warmtetransitie’ aan.
Meld u dan aan via onderstaand formulier.
