Met de nieuwste innovatie van Tauw en de Vries & van de Wiel kan zelfs de meest verontreinigde PFAS-houdende grond gewassen worden en hoeven bouwprojecten niet meer worden stilgelegd. Meer hierover is te lezen in onderstaand artikel dat verschenen is in Cobouw.
2 oktober 2020 - De bouwsector kan het hoofdpijndossier PFAS eindelijk achter zich laten. Althans, dat is de mening van de Vries & van de Wiel en ingenieursbureau Tauw. Met hun nieuwste innovatie kan zelfs de meest verontreinigde grond ‘gewassen’ worden. “Ook bouwprojecten met gehalten in de grond die boven de norm van 3 µg/kg uitkomen, hoeven niet meer te worden stilgelegd.”
1.jpg)
Veel bouwers zullen er verbaasd, maar tegelijkertijd ook verheugd op reageren. Het is ook bijna te mooi om waar te zijn. Want als het aan de Vries & van de Wiel en Tauw ligt trekt hun innovatie straks veel door PFAS stilgelegde bouwprojecten voorgoed weer vlot. Hoe hoog de verontreiniging ook is, hun Soilwash-machine kan zandrijke grond reinigen. “Zelfs de laatste tien procent van het grondverzet dat nog steeds stilligt kan hierdoor weer van start”, vertelt Jochem Bloemendaal adviseur bodem en milieu van de Vries & van de Wiel.
De aannemer kwam vorig jaar evenals vele andere bedrijven flink in de problemen toen de PFAS-normen plotseling op 0,1 microgram per kilo grond werden gezet. Bouwprojecten door het hele land kwamen stil te liggen, opdrachtgevers trapten op de rem en miljoenen aan bouwomzet gingen verloren. Inmiddels is de situatie verbeterd: de strenge norm is verruimd naar 1,4 PFAS per kilo grond, waardoor veel projecten weer door kunnen. Het probleem is echter nog niet opgelost. Nog zo’n tien procent van de markt kan niet uit de voeten met de huidige norm, bij veel opdrachtgevers heerst nog onzekerheid en bovendien zijn de giftige stoffen niet weg.
Om daar een oplossing voor te bieden besloten de Vries & van de Wiel en Tauw begin dit jaar de koppen bij elkaar te steken. DEME is al sinds de jaren negentig actief in grondreiniging en Tauw was al vanaf het begin bij het PFAS-dossier betrokken (zo hielp het bedrijf het RIVM met het bepalen van de achtergrondwaardes). Samenwerking was dus een logische stap.
“De techniek hadden we al in huis, alleen niet specifiek toegespitst op PFAS”, vertelt Pieter van der Mussele, bedrijfsleider van de Vries & van de Wiel. “Zo’n vijf jaar geleden zijn we begonnen met de doorontwikkeling voor PFAS-reiniging. Inmiddels is de installatie volledig operationeel om PFAS op grote schaal te reinigen en biedt zij sinds juni 2020 ook een oplossing op de Nederlandse markt. Daar kwam Tauw bij kijken. Omdat we onze kennis hebben gebundeld konden we zo snel deze innovatie op de markt brengen.”
De techniek kun je vergelijken met het doen van een was, legt Bloemendaal uit. “Net als de wasmachine thuis doet onze Soilwash een voorwas, hoofdwas en nawas. Allereerst wordt de grond gescheiden in verschillende fracties. Dan volgt de hoofdwas en komt PFAS vooral in het waswater terecht. Daar zit de hele crux: de zuivering van het waswater. Slechts de fijne fractie, het slib, wordt gestort: de hoeveelheid te storten materiaal wordt zo met zo’n 80 procent verminderd.”
Daarmee worden de giftige stoffen dus niet alleen verplaatst, zoals nu gebruikelijk is, maar volledig verwijderd, vult Jeroen Gmelig Meyling, projectleider van Tauw, aan. “PFAS is jarenlang totaal niet op de radar geweest. Grond kon simpelweg hergebruikt worden. Totdat het vorig jaar niet meer mocht. Dat is wat wij met deze innovatie willen veranderen. We willen dat die giftige stoffen uit het milieu verdwijnen. Voor de duidelijkheid: de grond én het water zijn na de wasbeurt helemaal schoon. Het waswater wordt na zuivering hergebruikt in de installatie, en niet geloosd op het oppervlaktewater.”
De grond wordt zelfs zo schoon dat het weer gebruikt kan worden als (bouw)grondstof, belooft Van der Mussele. “Daardoor is deze innovatie ook circulair. We maken van afvalstromen opnieuw iets waardevols.”
Het maakt niet uit hoe vies de grond is, de Soilwash kan zelfs grond reinigen van zogenaamde ‘hot spots’. Plekken waar de concentraties PFAS veel hoger zijn dan de huidige norm toelaat. Bloemendaal: “Denk aan vliegvelden, industriegebieden, tankopslaglocaties of plekken waar een brand is geblust. Daar zijn de concentraties zo hoog, dat grondverzet bij bouwprojecten hoe dan ook in de problemen komt. Op dat soort plekken moet de grond worden gereinigd.”
Maar ook op andere plekken kan reiniging een uitkomst bieden, stellen de bedrijven. ‘‘Het is goedkoper dan grond storten, hetgeen meer dan 70 euro per ton kost.”
Het is dus duurzamer, circulair én goedkoper. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn. Zit er dan helemaal geen addertje onder het gras? Bloemendaal: “Het grondverzet blijft natuurlijk duurder dan het voorheen altijd was. Tot vorig jaar kon je grond voor 5 euro per ton verwerken, nu betaal je, of je het nou reinigt of stort, fors meer. Dat vraagt wat van bedrijven, vooral in de coronacrisis. Sommige hopen daarom ook dat de regels straks nog wat soepeler worden en wachten daarom af totdat er eind dit jaar een definitief handelingskader komt.”
Toch denkt Gmelig Meyling dat het reinigen van PFAS-verontreinigde grond de toekomst is. “Wij verwachten dat de overheid hier uiteindelijk actief op gaat sturen. Niemand wil dat die giftige stoffen in de grond blijven zitten.”
Als dat zo is, hebben de Vries & van de Wiel en Tauw al een voorsprong in handen. Toch hebben ze er bewust geen patent op aangevraagd. “Nee, een patent is niet altijd de beste oplossing. Wij steken de energie liever in innovaties en duurzame oplossingen om ook andere grond- en afvalstoffen circulair her te gebruiken. Daarnaast kost het een hoop tijd en geld”, legt Van der Mussele uit.
Bovendien verwachten de bedrijven er niet rijk van te worden. Van der Mussele: “Dit is nou eenmaal een competitieve markt en dat is ook goed, dat houdt de prijs en de kwaliteit scherp. Natuurlijk moet er geld verdiend worden, maar dat is vooral om nieuwe technieken te kunnen blijven ontwikkelen.”
De Vries & van de Wiel maakt voorlopig gebruik van de fabriek in de Antwerpse haven. Deze installatie is volledig toegerust op het reinigen van PFAS. Daarnaast heeft de aannemer ook meerdere mobiele opstellingen, waarmee ze langs bouwplaatsen kunnen gaan. Dit gebeurt alleen als het gaat om grote volumes verontreinigde grond, omdat het weken kost om de installatie op en af te bouwen. “Het reinigen van PFAS maakt de installatie nu eenmaal complex.”
De Vries & van de Wiel heeft de intentie om ook een vaste installatie naar Nederland te brengen. “Het is de bedoeling dat we in de toekomst meer aan grond-, slib en afvalstoffen gaan reinigen en dichter bij onze klanten zitten”, aldus bedrijfsleider Van der Mussele.
Dit artikel is gepubliceerd in de Cobouw van 2 oktober 2020.
Meer informatie over onze expertise op het gebied van PFAS
Meer informatie over Kostenefficiënte en duurzame reiniging van PFAS-houdende grond
Leg uw vraagstuk voor aan onze experts, wij adviseren graag.
