Normaal gesproken ben ik een echt stadsmens. Ik houd van de drukte en de levendigheid van de stad, hier voel ik me thuis. Begin dit jaar heb ik echter een reis gemaakt door Zuidoost-Azië. De laatste dagen van deze reis heb ik doorgebracht in Hanoi, Vietnam: één van de drukste en meest chaotische steden waar ik ooit geweest ben.
In andere delen van Vietnam is fietsen niet ongebruikelijk, maar in Hanoi is dat onmogelijk. Auto’s en scooters domineren hier het straatbeeld volledig en duidelijke verkeersregels lijken te ontbreken. De trottoirs dienen als scooterparkeerplaats, waardoor je genoodzaakt bent om over de rijbaan te lopen. Ook wandelen voelt daardoor als een stressvolle onderneming.
Train Street, Hanoi
In die context voelde de beroemde Train Street in Hanoi voor mij als een verademing. Dit kunnen wij ons in Nederland niet voorstellen: een straatje van hooguit zes meter breed, met voordeuren van huizen, winkeltjes en eettentjes - en een spoorlijn. Het grootste gedeelte van de dag spelen kinderen hier gewoon buiten, hangen mensen de was op en zitten buren op stoeltjes met elkaar te kletsen. Door de afwezigheid van autoverkeer voelt dit als een oase van rust in deze chaotische stad. Wanneer er dan (om de paar uur) een trein door de straat komt, pakt iedereen zijn spullen op om een minuut later gewoon weer verder te gaan alsof er niets is gebeurd.
Over de verkeersveiligheid in deze situatie valt te twisten, maar ik vond het zeker een van de fijnere plekken in Hanoi. Gezonder, omdat de lucht waarschijnlijk schoner is dan in omringende straten. Veiliger, omdat er een bepaalde rust heerst. Bovendien zijn de mensen hier alert op wat er zich voor de deur afspeelt en waarschuwt men elkaar wanneer de trein eraan komt.
Gezonde levensstijl
Een stad als Hanoi maakt een gezonde levensstijl niet eenvoudig. Als voetganger bekruipt je toch een sterk onveilig gevoel, omdat je constant op je hoede moet zijn. Bovendien is het vaak onduidelijk waar je nu precies moet lopen. Als fietser sta je al helemaal voor een onmogelijke opgave.
Is het dagelijks streven naar voldoende beweging in een gezonde leefomgeving iets voor welvarende landen? Wellicht. Misschien zijn de meeste Vietnamezen meer bezig met andere behoeften in het leven en hebben dergelijke vraagstukken hier geen prioriteit. Misschien is er in Vietnam ook geen aandacht voor dit onderwerp in het beleid? Dat wij in Nederland kunnen streven naar een gezonde levensstijl en onze leefomgeving daarop kunnen aanpassen, moeten we zien als een bonus - het topje van de piramide van Maslow. Al kan ik het ook begrijpen als Vietnamezen het doorgaans gewoon te warm en te vochtig vinden om op de fiets te stappen, maar dat terzijde.
Sociale veiligheid
Voldoende sociale veiligheid is één van de beginselen van een gezonde leefomgeving. De Train Street voelde - hoe tegenstrijdig het ook lijkt - als een veilige haven in het drukke Hanoi. Een prettige plek die ogenschijnlijk toevallig zo is ontstaan. Vooral de rust is er voelbaar, terwijl er toch sociale controle is omdat bewoners en ondernemers een oogje in het zeil houden. Bovendien is de situatie duidelijk en overzichtelijk.
Nu zal een soortgelijke situatie in Nederland niet voorkomen, maar juist hier speelt het ontwerp van de openbare ruimte een belangrijke rol bij het veiligheidsgevoel van mensen. Als ik bijvoorbeeld ’s avonds laat van ons kantoor in Kanaleneiland (Utrecht) naar de tramhalte loop, heb ik ook niet altijd een even aangenaam gevoel. Dat komt vooral omdat er dan soms niemand meer op straat is, maar zeker ook door de inrichting van deze plek. Met wat extra aandacht kan een ontwerp al veel bijdragen aan de sociale veiligheid.
Leg uw vraagstuk voor aan onze experts, wij adviseren graag.
