Hoe overwinnen we de koudwatervrees voor het wijkuitvoeringsplan?

Eerste ervaringen met het wijkuitvoeringsplan

Als projectleider vind ik het ontzettend leerzaam en interessant om aan deze eerste plannen te werken. En te ervaren hoe complex dit vraagstuk is, en hoe we daar samen invulling aan geven. Half februari is het rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) verschenen, met daarin enkele conclusies over de ervaringen vanuit de Proeftuinen Aardgasvrije Wijken. Het is geen verrassing dat deze proeftuinen nog niet soepel verlopen.

Gemeenten worstelen of ze wel of niet moeten starten, waar ze zullen beginnen, met wie en vervolgens wat er dan precies in het plan moet komen te staan. Wat is een wijkuitvoeringsplan nu eigenlijk? Waar gaat dat precies over? En dat dit maatwerk is voor elke wijk, maakt het ook niet makkelijk om van elkaar te leren. Daarbij pakt de term wijkuitvoeringsplan ook niet overal gelukkig uit, want er zijn behoorlijk wat gemeenten met vooral dorpen of buitengebied.

Ik hoor dezelfde geluiden als toen het zorgstelsel gedecentraliseerd werd: hoe gaan we dit doen en met welke capaciteit en middelen? Daarnaast ontbreekt het ook voor een deel aan kennis. We leren terwijl we aan de slag zijn. Dat vraagt om een flexibel proces.

De oproep van het PBL aan de Rijksoverheid om hierover meer duidelijkheid te geven en gemeenten te ondersteunen in dit proces, is heel terecht. Ik merk dat er zowel vanuit gemeenten, professionele stakeholders als vanuit inwoners en ondernemers veel vragen zijn over onder andere de betaalbaarheid en de mogelijkheid om daadwerkelijk iedereen over te laten stappen op andere warmte. Nu is het allemaal nog op vrijwillige basis, er is geen stok achter de deur. Ik begrijp het ook wel als wethouders me vertellen dat ze liever nog niet starten, dat ze alleen de Transitievisie Warmte opstellen omdat die uiterlijk in 2021 vastgesteld moet zijn. Een ‘moetje’.

In 3 stappen op weg naar het Wijkuitvoeringsplan

Ik begrijp het wel, maar ‘k ben toch echt van mening dat het zinvol en urgent is om nu aan de slag te gaan. Het kan nog wel even duren voor er meer duidelijkheid, meer geld en passende wetgeving is.
Ik adviseer in die tussentijd (op hoofdlijnen) het volgende doen:

1. Start het gesprek met de bewoners, ondernemers, bestuurders en de professionele stakeholders. Investeer alvast in de relatie en zorg voor bewustwording. Ga daarnaast al wel aan de slag met de eigen initiatieven van bewoners en laat ze niet wachten, dit kunnen ook weer goede voorbeelden zijn voor andere straten/buurten.
   
   
2. Stimuleer en verleid gebouweigenaren alvast tot het investeren in duurzame maatregelen waar ze geen spijt van krijgen, zoals het verbeteren van de isolatie en koken op inductie. Zie voor een aantal stappen deze visualisatie.
   
   
3. Ga aan de slag met de planvorming, en kom bijvoorbeeld tot een toekomstig aardgasvrij schetsbeeld. Zo ontstaat er inzicht in de opgave, niet alleen technisch maar ook wat het vraagt qua organisatie, ruimtelijke inpassing, communicatie & participatie en kosten. Zo zie je alvast wat er nodig is en welke stappen gezet kunnen worden.

Inzetten op communicatie, participatie en isolatie

In de wijkuitvoeringsplannen waar wij als TAUW op dit moment aan werken, zie ik de kracht van inzetten op communicatie, participatie en isolatie. Door hier binnen de huidige mogelijkheden de eerste jaren na vaststelling van het wijkuitvoeringsplan actief op in te zetten, behalen we alleen al door het verbeteren van het isolatieniveau een flinke winst in het reduceren van de CO-uitstoot. Dat is niet alleen beter voor het milieu, maar ook voor het wooncomfort en de energierekening. En dat maakt de positieve zin van het voorjaar weer rond!