“Heeft onze sector voldoende aandacht voor de morele dilemma’s van ons werk?” Volgens mij een nogal relevante vraag nu recent zowel individuele bedrijven als hele sectoren naar aanleiding van (vermeend) ‘moreel verwerpelijk gedrag’ een golf van publieke verontwaardiging over zich heen hebben gekregen. Of het nu gaat over ‘zaken doen in Rusland’, het ‘handelen bij de totstandkoming van het stikstofprobleem’ of de ‘exorbitante winsten’ die worden gemaakt. De voorbeelden van publieke ophef over niet (meer) geaccepteerd gedrag zijn legio.
Als buitenstaander dacht ik in eerste instantie: ”Goh, die had je zelf toch ook wel kunnen zien aankomen?” Maar inmiddels vraag ik me af hoe het staat met de (morele) blinde vlekken die wij zelf als sector mogelijk hebben. Moeten we nog wel inschrijven op nieuwbouwprojecten op laag gelegen stukjes Nederland? Is het niet toepassen van duurzame alternatieven, omdat de opdrachtgever er niet om vraagt, nog wel uit te leggen? En is het nog verantwoord te werken voor klanten die aandeelhouderswaarde belangrijker vinden dan hun milieu-impact?
Mijn overtuiging is dat elk individueel bedrijf zich dit soort vragen moet gaan stellen. Als je het niet doet vanuit je eigen missie en waarden dan word je vroeg of laat wel gedwongen door de publieke opinie of kritische vragen vanuit je eigen werknemers. Om dat voor te zijn, hebben we binnen TAUW Nederland een ‘moreel kompas’ ontwikkeld. Niet bedoeld als checklist om uitsluitsel te geven over alle morele dilemma’s waar we in ons werk tegenaan lopen - morele dilemma’s zijn immers zelden of nooit zwart-wit - maar als praktische procestool die helpt om, voor welke casus dan ook, vanuit verschillende perspectieven binnen de organisatie het gesprek te voeren. En die helpt om de verschillende zienswijzen op tafel te krijgen en de redeneerlijn voor het uiteindelijke besluit goed uit te leggen.
Is het moreel kompas een garantie dat wij ‘deugen’ en geen morele uitglijders begaan? Vast niet. Wel is het een praktisch hulpmiddel dat ons hopelijk helpt om nu en in de toekomst te blijven acteren in lijn met onze missie en waarden. En dat het bijdraagt om reputatieschade te voorkomen en gewaardeerd wordt door met name de jonge generatie, is een leuke bijkomstigheid.
(Dit artikel is reeds gepubliceerd in Cobouw)
Leg uw vraagstuk voor aan onze experts, wij adviseren graag.
