Het Expertisecentrum Aanbesteden van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (PIANOo) geeft in z’n analyse van het coalitieakkoord een aardig inzicht in de ambities van onze nieuwe regering. Het gebruik van termen als klimaat (58x), innovatie (25x), circulair (11x), milieu (4x), biodiversiteit (3x) en biobased (1x) geven heel behoorlijk aan welke kant we op moeten. En met het reserveren van 35 miljard voor het Klimaat- en Energietransitiefonds en 24 miljard voor een Nationaal Programma Landelijk Gebied is de nieuwe regering duidelijk bereid de geldkraan open te zetten.
Je zou verwachten dat de overheid ook nadenkt over hoe ze met deze sommen geld zo veel mogelijk impact gaat realiseren. De genoemde miljardenbedragen mogen dan indrukwekkend klinken, ze zijn een fractie van de budgetten die uiteindelijk nodig zijn. Nederland moet immers niet alleen voldoen aan het klimaatakkoord van Parijs, maar ook duurzame landbouw en een robuust natuurareaal met elkaar in balans brengen. Uitdagingen die niet alleen om geld vragen, maar vooral ook om een andere, meer impactvolle, manier van (aan)besteding. Een beweging die, zowel in het coalitieakkoord 2021-2025 als in de huidige praktijk van aanbesteden, echter nog nauwelijks zichtbaar is. Een zorgwekkende constatering.
Welke verandering concreet nodig is? Advies- en uitvoeringsprojecten zo op de markt zetten dat er ruimte is om te innoveren en te leren, waardoor we vervolgprojecten sneller, beter en goedkoper kunnen uitvoeren. Dit vraagt om het aanbesteden van grote en langjarige programma’s in plaats van honderden individuele projecten. En om het standaard toepassen van het op samenwerking gerichte gedachtegoed uit contractvormen, zoals het bouwteam en NEC4.
De grote opgaven van deze tijd – of het nu gaat om het verduurzamen van woningen, renoveren van bruggen en sluizen of natuur-inclusief maken van de landbouw – kennen een grote mate van repeteerbaarheid. Enkel door opdrachtgever en opdrachtnemer de ruimte te bieden om langjarig en gezamenlijk te leren, te innoveren én af en toe te falen, ontstaan er producten en werkwijzen die 10 of 20 keer beter, sneller of goedkoper zijn. Zo smijten we niet met geld, maar maken we Nederland op een betaalbare wijze toekomstbestendig.
-----
(Dit artikel is reeds gepubliceerd in Cobouw)
Leg uw vraagstuk voor aan onze experts, wij adviseren graag.
