Jaarlijks gooien Nederlanders gemiddeld 490 kilo afval weg. Vergeleken met de rest van Europa scheiden we ons afval best goed; zo’n 60 procent wordt gescheiden ingezameld. Maar met goed scheiden zijn we nog verre van een circulaire economie. Om het daadwerkelijk te recyclen, moet het bijvoorbeeld ook technisch en financieel haalbaar zijn.
Voor ons werk zijn we regelmatig op bezoek bij afvalverwerkers om dit te inventariseren. Telkens worden we weer overrompeld bij het zien van de enorme bergen verpakkingen, GFT-afval, luiers, kapotte spullen, meubels, enzovoort. Hoewel het scheiden door nascheidingsinstallaties steeds beter wordt, belandt een groot deel van het restafval nog altijd in de verbrandingsoven doordat producten vaak te complex zijn om te recyclen. En als het al gerecycled wordt, dan is er niet meer hetzelfde product van te maken, want door vermenging neemt de kwaliteit van het materiaal af. Producenten en ontwerpers dienen hier (veel) meer rekening mee te houden. In deze blog illustreren we dit aan de hand van enkele voorbeelden. Uiteraard staat buiten kijf dat een ontwerper niet alleen moet letten op recyclebaarheid. Andere circulaire principes zoals minimalisatie van materiaalgebruik, hergebruikmogelijkheden of levensduurverlenging zijn minstens zo belangrijk!
Neem een tandenborstel. Een relatief klein product, maar vele Nederlanders hebben er wel eentje thuis staan, en deze moeten regelmatig worden vervangen. De steel van deze tandenborstels bestaat veelal uit polypropyleen (PP) of polyethyleen (PE). En om de grip te verbeteren, wordt er vaak een laag siliconen rubber op verwerkt. Dergelijke tandenborstels worden bijna altijd verbrand en kunnen niet worden gerecycled omdat:
Luiers vormen 5 tot 8 procent van het huishoudelijk restafval. Momenteel verbruiken we in Nederland circa één miljard luiers per jaar. Dat levert zo’n 180.000 ton aan luierafval op. Met incontinentiemateriaal meegerekend, is dit minstens 200.000 ton aan restafval. Voor het overgrote deel wordt dit in een verbrandingsoven verbrand. Dit komt doordat een luier uit veel verschillende materialen bestaat, zoals polyester, polypropyleen, fluff-pulp, super-absorberende polymeren en geweven textiel of rubber. Het scheiden van deze materialen is relatief duur in vergelijking met de waarde van de gewonnen grondstoffen, die relatief weinig opleveren.
Momenteel zijn er partijen op kleine schaal bezig om de recycling van luiers op gang te brengen. Zie ook ons nieuwsartikel: ‘Recycling van luiers en incontinentiemateriaal kanrijk’.
Echter, vanwege de hoge kosten ten opzichte van de waarde van de grondstoffen die hieruit vrij komen, komt dit proces traag op gang. Herbruikbare luiers zijn vanuit milieuperspectief een betere optie.
De meesten van ons hebben minimaal één bank en fauteuil in huis staan. Dit zijn grote producten die uit veel materialen bestaan, zoals hout, metalen, schuim en bekleding. Aan het einde van de levensduur van deze producten worden ze - nadat ze op straat zijn gezet of naar de milieustraat zijn gebracht - meestal verbrand.
Dit komt doordat:
Spaanplaat is opgebouwd uit houtvezels, een bindmiddel en vaak een laag laminaatfolie. Het is goedkoop, en wordt dan ook vaak gebruikt voor (goedkope) meubels binnenshuis zoals kasten of tafels. Alhoewel er stappen worden gemaakt, kunnen de houtvezels nog niet op grote schaal worden teruggewonnen. Doordat spaanplaat gelijmd is, kan de afvalverwerker de houtvezels niet meer scheiden van het bindmiddel en wordt het bijna altijd verbrand.
Zoals je ziet zijn er nog talloze producten die we nog niet goed kunnen verwerken in het recyclingproces. Maar er zijn ook zeker goede voorbeelden te noemen. Zoals de ECO roll-up banner die volledig uit karton bestaat, en dubbelzijdig tape om de onderdelen aan elkaar te bevestigen. De uitdaging ligt in het gebruik van zo weinig mogelijk materialen die eenvoudig uit elkaar kunnen worden gehaald, zodat dit proces kostenefficiënt kan gebeuren. Gelukkig verandert de markt voor recycling snel en komen er steeds meer technieken beschikbaar die de scheiding en recycling van materialen verbeteren. Producten die tien jaar geleden nog niet op grote schaal gerecycled konden worden, kunnen dat nu wel. Een goed voorbeeld zijn matrassen, daar gebeurt het nu wel op grote schaal.
Het is dus belangrijk om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in de markt. En om te voorkomen dat jouw product bijdraagt aan de (spreekwoordelijke) afvalberg, is het goed om jezelf de volgende vragen stellen: 'Wat is de levensduur van mijn product? En kan mijn product uit elkaar of niet?'. Onze ervaren adviseurs denken hierin graag met u mee.
Lees meer over onze dienstverlening op de webpagina over Afvalbeheer.
Leg uw vraagstuk voor aan onze experts, wij adviseren graag.
