“De bodem bereikt?!” Zo luidt het rapport uit 2020 van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) waarin benoemd wordt dat de gezondheid van de landbouw-, bos- en natuurbodems zorgelijk achteruit gaat. Dit vraagt om een nieuw perspectief. Niet alleen voor deze bodems, maar ook voor de stedelijke en industriële bodems.
In het verleden is de degradatie van de bodem vaak een belangrijke factor geweest in het verval van beschavingen. Waar vroeger een nederzetting verloren was door uitputting van de bodem, wordt er nu vooral een beroep gedaan op de (chemische) technologie om de vruchtbaarheid en weerbaarheid tegen ziekteverwekkers kunstmatig op peil te houden voor gewasteelt. Eigenlijk kunnen we beter van “schijnvruchtbaarheid” spreken. Vanwege deze focus vergeten we naar de werkelijke bodemgesteldheid te kijken: het verlies van (stabiel) organisch stof, de beperkte natuurlijke weerbaarheid tegen ziekteverwekkers, de verminderde waterdoorlatendheid en -vasthoudendheid, de uitspoeling van nutriënten en biodiversiteitsverlies. Oftewel: bodemdegradatie. Die degradatie geldt niet alleen voor plattelandsbodems, maar ook voor stedelijke en industriële bodems als gevolg van de aanwezigheid van (dichte) verharding op de bodem, verdichting door zware bodembelasting, verarming van vegetatie en vervuiling.
We zouden beter naar de vitaliteit van de bodem moeten kijken, die de gezondheid van de bodem op al haar aspecten beschouwt. Elke bodem heeft zijn eigen waarde voor het ecosysteem en kan meerdere ecosysteemdiensten bieden; dit wordt ook wel het ‘natuurlijk kapitaal’ genoemd.
Voorbeelden van deze ecosysteemdiensten zijn klimaatregulatie, koolstof- en nutriëntlevering en retentie, bescherming van biodiversiteit, ziekte- en plaagwering en zelfreinigend vermogen. Door het beschouwen van en anticiperen op de werkelijke bodemgesteldheid wordt verdere bodemdegradatie voorkomen en krijgt de bodem zijn ecosysteemdiensten terug, die van essentieel belang zijn voor ons voortbestaan.
Wij en onze klanten krijgen dagelijks in onze projecten te maken met uiteenlopende vraagstukken die verband houden met de (vitaliteit van) de bodem. Denk wateroverlast en hittestress in stedelijk gebied, mitigerende maatregelen voor de realisatie van zonneparken, de functieverrijking van recreatiegebieden, gezondere landbouwbodems, (tijdelijke) natuur op industriegebieden en biodiversiteit op dijklichamen. Door de bodem(gesteldheid) hierin integraal mee te nemen, geven we samen met onze toegewijde professionals bij TAUW vorm aan een vitale leefomgeving. It's not just a daily job, it's... a living ambition.
Meer weten over onze expertise op het gebied van Bodemkwaliteitsbeheer? Bezoek dan onze Bodemkwaliteitsbeheer-pagina via onderstaande button.
Leg uw vraagstuk voor aan onze experts, wij adviseren graag.
