De nieuwe Wet stikstofreductie en natuurverbetering moet een einde maken aan de stikstofcrisis. De wet moet zorgen voor versterking van de natuur én het op gang brengen van vergunningsaanvragen. Wat gaat de wet precies betekenen? En wat vraagt het van bedrijven en overheden? Niels Bronsgeest, business leader PAS/Natura 2000: ‘Er liggen veel kansen, maar daarvoor moeten we wel de krachten bundelen’.
Het was mei 2019 toen een deel van de Nederlandse economie met gierende remmen tot stilstand kwam. De Raad van State verklaarde het Programma Aanpak Stikstof (PAS) van het kabinet ongeldig, waardoor 18.000 projecten in de bouw, infrastructuur en veehouderij direct werden stilgelegd. Met het voormalige PAS konden vergunningen worden aangevraagd om tijdelijk de stikstofuitstoot te verhogen (door projecten), wanneer je dit later zou compenseren. Volgens de Raad van State werd echter onvoldoende gewaarborgd of dit ook echt zou gebeuren. Zij wilden dat organisaties bij een vergunningsaanvraag aantoonden dat hun project geen extra stikstofneerslag in kwetsbare natuurgebieden zou veroorzaken.
Organisaties zouden volgens de Raad moeten bijdragen aan het oplossen van het stikstofprobleem, dat grote negatieve gevolgen heeft voor natuurgebieden. Stikstofneerslag uit landbouw, verkeer en industrie (ammoniak en stikstofoxiden) is schadelijk voor veel voor verzuring gevoelige habitats en bedreigt de biodiversiteit in meer dan 70% van onze natuurgebieden.
De urgentie is duidelijk, maar dat geldt ook voor de ingrijpende gevolgen voor duizenden bedrijven en organisaties. Er is grote behoefte aan een route waarmee we enerzijds de natuur en het milieu beschermen, en anderzijds hoe we natuurinclusieve economische groei en ontwikkeling mogelijk maken. De nieuwe stikstofwet, die officieel nog moet worden aangenomen door de Tweede Kamer, moet daarvoor kaders scheppen.
‘Met de nieuwe wet wordt de structurele aanpak van het stikstofprobleem wettelijk verankerd’, legt Niels Bronsgeest uit. ‘Het belangrijkste is de verplichting om de neerslag van stikstof op Natura 2000-gebieden te reduceren. In 2030 moet de stikstof in 50% van de gebieden onder de kritische depostiewaardegrens zijn.’
De wet zet vol in op herstel van de Natura 2000-gebieden en het terugdringen van de hoeveelheid stikstofuitstoot in Nederland. ‘Om die klus te klaren is veel geld beschikbaar, maar liefst 5 miljard euro voor de periode tot 2030, waarvan 2 miljard voor bronmaatregelen en circa 3 miljard voor natuurherstelmaatregelen.’
De wet biedt kaders en een stip aan de horizon. Het laat echter ook ruimte voor een eigen concrete invulling. ‘Overheden moeten doelstellingen vertalen naar concreet beleid en bedrijven moeten effectieve en kostenefficiënte maatregelen ontwikkelen’, zegt Bronsgeest. ‘Dat biedt veel kansen, maar vraagt ook om specialistische kennis en samenwerking. Want door integraal te denken en uitdagingen te combineren kunnen we effectief bijdragen aan het oplossen van het stikstofprobleem. Daarom moeten we elkaars kennis benutten en de krachten bundelen.’’
Bronsgeest was de afgelopen maanden bij verschillende bijzondere samenwerkingsprojecten betrokken. Zo was hij projectleider bij de beoordeling stikstofeffecten snelheidsverlaging en warme sanering varkenshouderij. In dit traject zijn in opdracht van DG Stikstof de effecten van de snelheidsmaatregel in combinatie met effecten van de warme sanering van de varkenssector ecologisch beoordeeld. ‘Daaruit bleek dat de maatregel in de meeste gevallen goed werkt, maar op sommige plaatsen een ‘omrij-effect’ veroorzaakt’, legt hij uit. ‘Dat leidde juist tot een toename van stikstofdepositie in sommige natuurgebieden. We ontwikkelden voor al deze plekken, in samenwerking met Witteveen+Bos, succesvolle oplossingen’.
Daarnaast werkt TAUW in opdracht van Landschap Overijssel aan de versterking van het Natura 2000-gebied Het Wierdense Veld. Dit bedreigde hoogveengebied biedt een natuurlijke habitat voor veel bijzondere en kwetsbare planten en dieren, maar is ook essentieel voor de opslag van CO². ‘Door het zo goed mogelijk herstellen van grondwaterpeilen in de directe omgeving van het natuurgebied en het afdichten van sloten, zorgen we dat het gebied natter wordt, waardoor het ook beter bestand is tegen invloeden van stikstof. Dat leidt tot herstel van de kwetsbare hoogveenvegetaties, meer biodiversiteit én meer opslag van CO².’
Tot slot werkte TAUW mee aan de verkenning ‘Natuurinclusieve ruimtelijke inrichting van Nederland’ in opdracht van het Rijk. Samen met Sweco, BügelHajema, Witteveen+Bos en H+N+S landschapsarchitecten zijn inrichtingsmogelijkheden rondom Natura 2000-gebieden uitgewerkt die gaan bijdragen een natuurdoelbereik. ‘Ecologisch goed onderbouwde voorstellen, mooi verbeeld door H+N+S. Het doel is binnen die zones rondom Natura 2000 het landgebruik te verduurzamen, waardoor economie én ecologie meer in balans zijn.’
Nu de aanpak van het stikstofprobleem zo urgent is en bij veel partijen prominent op de agenda staat, kan TAUW een belangrijke rol spelen. TAUW beschikt over brede kennis en ervaring van ecologie, stikstof en gebiedsprocessen. Dat maakt hen een partner die integraal kan meedenken. ‘In de vele stikstof-gerelateerde projecten hebben we heel veel kennis en ervaring opgedaan. Daardoor kunnen we overheden en andere partijen die aan de slag moeten met het stikstofprobleem uitstekend van dienst zijn.”
Meer informatie over Stikstof.
Leg uw vraagstuk voor aan onze experts, wij adviseren graag.
