Recycling van luiers en incontinentiemateriaal kansrijk

Eind twintigste eeuw is de markt van wasbare en herbruikbare katoenen luiers vrijwel volledig overgegaan op varianten voor eenmalig gebruik. De afvalstroom die dit veroorzaakt, maakt een belangrijk deel uit van het huishoudelijk afval en het afval in verplegings- en verzorgingshuizen. Zo'n 92,5% hiervan belandt met het restafval in de afvalverbrandingsinstallatie.

Recycling van luiers en incontinentiemateriaal

Er wordt door de markt al enige tijd gewerkt aan de recycling van luiers en incontinentiemateriaal. Op dit moment is er op één locatie in Nederland (ARN in Weurt) een mogelijkheid voor partijen om dit afval - met het oog op recycling - te laten verwerken. Dit gaat vooralsnog om een zeer klein deel van het totale volume dat jaarlijks vrijkomt.

Het ministerie van I&W en de NVRD (Nederlandse Vereniging van Reinigings- en afvalverwijderings Deskundigen) kijken al een aantal jaren naar wat er nodig is voor meer en betere verwerkingsmogelijkheden voor luiers en incontinentieafval in Nederland. 

Verkenning knelpunten en oplossingen

Om te onderzoeken waarom de voorziene schaalgrootte nog niet tot stand komt en om te begrijpen welke instrumenten kunnen bijdragen om tot een gewenste situatie voor deze materiaalstroom te komen, heeft TAUW een verkenning uitgevoerd. Daarbij is met diverse spelers vanuit de gehele keten gesproken. 

Knelpunten

De conclusie uit dit recent verschenen TAUW-rapport is dat vanwege bestaande onzekerheden en risico’s, partijen op dit moment nog wat afwachtend tegenover elkaar zijn. Een echt dwingende kracht of gerichte prikkels om partijen tot meer circulariteit te bewegen, ontbreekt vooralsnog. De huidige wetgeving en normering dwingt producenten immers (nog) niet om hun producten aan te passen, en dwingt gemeenten en recyclers niet om inzamelings- en verwerkingscapaciteit te organiseren. Om dit te helpen versnellen, is gerichte ondersteuning gewenst.

Oplossingen om de keten sluitend te maken

• Uit het overzicht met mogelijke stimulerende maatregelen blijkt dat maatregelen die zich op circulariteit richten ook kunnen bijdragen aan meer recycling, maar dat dit andersom vrijwel niet het geval is. De beste oplossing hangt dus sterk af van de onderliggende, nog vast te stellen, beleidsdoelen.
• Een combinatie van maatregelen waarbij zowel naar productontwerp als naar verwerking aan het einde van de keten wordt gekeken, zou een Europese eco-design productrichtlijn zijn, in combinatie met Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) voor luiers en incontinentiemateriaal. De UPV verplicht producenten van deze productgroepen om de kosten voor inzameling en verwerking hiervan, te betalen. Een UPV kan ook zelfstandig worden ingevoerd; hiertoe kan op nationaal niveau worden besloten. De doelstellingen binnen een UPV zijn dwingend, wat bijdraagt om de markt in beweging te zetten en om kosten voor de business case sluitend te krijgen.
• Indien er vanuit het beleid vooral wordt aangestuurd op het stimuleren van meer recyclingcapaciteit, dan is een inzamelverplichting voor gemeenten in combinatie met een aanpassing van de minimum standaard tot recycling, een krachtig instrument.
• Tenslotte blijkt het ook nodig om kansen te stimuleren voor de afzet van secundaire materialen die uit afval van luiers en incontinentiemateriaal afkomstig zijn. Bijvoorbeeld door te zorgen dat deze een einde-afval status verkrijgen (dan is het niet langer een afvalstof) en een tijdelijke garantieprijs te garanderen om zo het gebruik van deze materialen in nieuwe producten te helpen ontwikkelen.

 
 Download de verkenning