Eindhoven Vestdijk maakt binnenstad aantrekkelijk en adaptief

Bron afbeelding: Wurck

De opgave

De gemeente Eindhoven is begonnen met de opgave om de binnenstad aantrekkelijker te maken. Aanleiding hiervoor was dat de gezondheid van de stad onder druk stond. De luchtkwaliteit in de stad was onvoldoende, mede door het vele verkeer dat dwars door de stad en over de Vestdijk kwam. Het grootste gedeelde van dit verkeer moest van het zuiden naar het noorden van Eindhoven (of andersom), en had dus geen bestemming in de binnenstad. Tijdens de herinrichting van de binnenstad van Eindhoven is een verkeerskundige aanpassing gedaan om alleen bestemmingsverkeer naar de binnenstad te leiden en komen de doelstellingen van de stad duidelijk terug. Deze doelstellingen omvatten het zijn van een gezonde stad, een focus op klimaatbestendigheid, de verblijfkwaliteit verhogen, de bereikbaarheid van de binnenstad borgen en het centrumgebied vergroten door deze over de binnenstadsring te trekken.

De oplossing

De herinrichting van de binnenstad van Eindhoven vroeg om een pragmatische aanpak. Het stadsgebied moest aantrekkelijker, gezonder, groener en beter bereikbaar worden. De gemeente Eindhoven heeft een bouwteam aangesteld om het project uit te voeren, bestaande uit Strabag (aannemer), wUrck (landschappelijk en stedenbouwkundig ontwerper), Goudappel Coffeng (integratie verkeerskundig/ruimtelijk ontwerp), de gemeente Eindhoven en TAUW (proces, integraal ontwerp, civiel techniek, klimaatopgave advies). Het bouwteam ontwierp middels participerend proces diverse ontwerpvarianten, een Schets Ontwerp (SO), een Voorlopig Ontwerp (VO), een Definitief Ontwerp (DO) en een uitvoeringsontwerp (UO) met bijbehorende contractstukken voor de uitvoering. Omwonenden, ondernemers en andere belanghebbenden hadden tijdens het ontwerpproces, middels workshops en inloopavonden inspraak in het uiteindelijke ontwerp.

Bron afbeelding 1: Wurck

De klimaatadaptieve oplossing die TAUW gekozen heeft bij dit project is een waterbergende fundering (geleverd door Aquabase). Dit is een innovatief systeem dat zorgt voor een deel van de waterberging van de binnenstad van Eindhoven. De werking van dit systeem wordt momenteel gemonitord, om te bepalen of het aan voldoet aan de vooraf gestelde verwachtingen.

De basisprincipes van de herinrichting zijn:

1. Vestdijk als stadsboulevard met focus op voetganger en fietser.
2. Een herkenbare en inspirerende Eindhovense ruggengraat in het centrum.
3. Een aangename en groene ruimtelijke kwaliteit voor verblijven en ontmoeten.
4. Een gezonde straat met ruimte voor maatregelen ten behoeve van klimaatadaptatie.
5. Een actief straatleven, aantrekkelijke plinten en flexibele open ruimte voor nieuwe ideeën en spannende combinaties.
6. Verbonden districten met een efficiënte organisatie van verkeersstromen.

Het resultaat

De Vestdijk/binnenring is getransformeerd van een verhard profiel, gericht op verkeersstromen in de lengterichting, tot een groene oase, met meer aandacht voor langzaam verkeer en voor de kwaliteit en oversteekbaarheid van het dwarsprofiel rond de stad. Het is een plek geworden om te arriveren en te verblijven. De specifieke stedelijke uitstraling van de Vestdijk, gevormd door de contrasten in bebouwing, wordt benadrukt door een robuuste groenstructuur. Een uitgesproken groen beeld, met verder een ingetogen materialisering (verharding, licht, meubilair), aansluitend bij de aanliggende buurten. De binnenstad wordt op plekken letterlijk over de ring getrokken. In relatie tot het centrum zelf heeft de binnenstadsring de potentie om zódanig te vergroenen, dat het contrast dat is ontstaan in grote mate de identiteit van de binnenstadsring bepaalt.

Het kenmerk van de nieuwe Vestdijk is ‘adaptatie’. Ten eerste is de Vestdijk klimaatadaptief: het bergt de piekbuien en houdt het water zolang mogelijk vast. Niet alleen het water dat op de Vestdijk zelf valt, maar ook een deel van het water uit de binnenstad. De versterkte groenstructuur draagt, zowel door ‘ontharding’ als door schaduwvorming, bij aan het beperken van hittestress. En bovendien is de Vestdijk ‘gebruiksadaptief’. Er is in het profiel ruimte gereserveerd die in eerste instantie weliswaar zal worden ingericht, maar in de toekomst flexibel inzetbaar is zodat het aan ondernemers, passanten en bewoners kansen biedt zich deze zones toe te eigenen. Zo wordt de Vestdijk naast klimaatbestendig ook maatschappelijk duurzaam.