Quickscan Onderzoek effecten revitalisering bossen

Over het project

Provincie Noord-Brabant heeft TAUW gevraag een quickscan uit te voeren t.a.v. de effecten van revitalisering van bossen. Hierbij wordt vooral ingegegaan op hydrologische effecten, effecten op CO2 en biodiversiteit. De volgende vragen zijn beantwoord:

1. Hoeveel neerslagwater zal er extra infiltreren in de ondergrond als aanvulling van het grondwater na revitalisering van een naaldbos en of zomereik op droge zandgronden naar een bos met rijk strooiselsoorten met aanpak van de bodemverzuring en hydrologie?
2. Hoeveel water zal er gemiddeld minder afstromen naar het oppervlaktewater na aanpak bodem en hydrologie van een bos in een infiltratiegebied inclusief in de bufferzone van het omringende landbouwgebied? Hoe noodzakelijk zijn de bufferzones?
3. Hoeveel water kan er gemiddeld extra worden opgeslagen (waterbuffering) in de bodem na revitalisering van het bos en wat betekent dat voor het opvangen van regenpieken vergeleken met de situatie zonder revitalisering?
4. Wat is de bijdrage aan herstel van kwelsituaties van gerevitaliseerde bossen met rijk strooiselsoorten vergeleken met de situatie zonder revitalisering?
5. Wat is de bijdrage van gerevitaliseerde bossen met rijk strooiselsoorten aan kwelherstel voor natuurgebieden op afstand vergeleken met de situatie zonder revitalisering?
6. Wat is de extra CO2-vastlegging in de bodem en in de bovengrondse biomassa na en tijdens revitalisering?
7. Wat is de biodiversiteitswinst in de nieuwe situatie in vergelijking met de situatie
    

Samenwerking tijdens het project

Het project is zelfstandig uitgevoerd door TAUW. Het concept is besproken met de provincie, echter ook een aantal TBO’s en Brabant Water zijn uitgenodigd voor het overleg. Tijdens het overleg bleek dat er nog veel nader onderzoek en verdieping op deze studie mogelijk is. Deze vragen vallen echter buiten de scope van een quickscan.   

Resultaat van het project

De functie van het bos is van invloed op de mate van revitalisering die mogelijk is; De natuurlijke bossen zijn het meest effectief om de bodemgesteldheid, hydrologie, biodiversiteit te verbeteren. De bossen met een productie- of multifunctionele functie scoren op vrijwel alle aspecten lager. Uitzondering is de koolstofvastlegging een open bos heeft relatief minder biomassa om koolstof vast te leggen zodat deze wat lager scoort op koolstofvastlegging.

T.a.v. hydrologie blijkt dat vooral de extra grondwateraanvulling bij omvorming van een naaldbos naar een open loofbos toeneemt, hierdoor neemt de berging in de verzadigde zone toe en stijgt de grondwaterstand. Deze stijging heeft weer een positief effect op de kwelpotenties van de flanken langs hoger gelegen bossen. Het hydrologische effect op de bodem en oppervlakkige afstroming is op jaarbasis beperkt. Pas bij hevige buien is een effect te zien op oppervlakkige afstroming. Op de jaarlijkse waterbalans is nagenoeg geen effect, maar bij lokale situaties waar oppervlakkige afstroming een knelpunt vormt kan revitalisering en met name het aanleggen van walletjes positieve effecten hebben.

Door een bos te revitaliseren, m.a.w. een bestaand bos om te vormen naar een meer natuurlijk, structuurrijk en gevarieerd bos met een rijke strooisellaag kunnen voordelen ontstaan voor hydrologie, maar ook voor ecologie en andere functies van het bos. Door bewuster te kiezen in het soortenbestanden, meer open plekken te creëren en goed te kijken naar hydrologische maatregelen om water vast te houden in het bos kan al een aanzienlijk effect bereikt worden.