Handelingskader hergebruik PFAS-houdende grond en baggerspecie geactualiseerd

Geen aanscherping of verruiming van de toepassingswaarden

Uit de begeleidende kamerbrief volgt dat de resultaten van de nu beschikbaar gekomen onderzoeken (van RIVM en Deltares) die voor het opstellen van dit handelingskader zijn gebruikt, de in eerdere versies van het handelingskader gemaakte keuzes bevestigen. Daarom zijn er nu geen toepassingswaarden aangescherpt/verruimd. Volgens de Staatsecretaris volgt uit gesprekken met de sector dat na de vorige actualisatie van het handelingskader (waarin de toepassingseisen zijn verruimd) circa 90% van de knelpunten in het grondverzet zijn opgelost.

In een eerder verschenen nieuwsbericht geven wij meer informatie over de aanscherping van de RIVM richtlijnen in januari 2021.
 

Belangrijkste wijzigingen

De belangrijkste wijzigingen in vergelijking met het Tijdelijk Handelingskader zijn:

• In het geactualiseerde handelingskader is het onderscheid tussen het toepassen van grond en baggerspecie boven en beneden grondwaterniveau komen te vervallen. Met de waarden die gelden voor de specifieke bodemkwaliteitsklasse boven grondwaterniveau wordt het grondwater afdoende beschermd
• Er is een vuistregel opgenomen om uitschieters te identificeren
• Er is omschreven wanneer een oppervlaktewaterlichaam ‘sediment delend’ is

 
Gevolgen voor lopende en geplande projecten

In de begeleidende kamerbrief wordt toegelicht dat het handelingskader nog steeds een invulling van de zorgplicht is, en dat aan de hand van dit handelingskader het traject van wettelijke verankering gestart wordt. Dat zal naar verwachting in 2022 plaatsvinden. Hoewel er aan de toepassingseisen in grond en baggerspecie dus vrijwel niets is veranderd, kan het handelingskader alsnog gevolgen hebben voor uitvoeringsprojecten waarbij al grond en bagger zijn vrijgekomen of nog vrij gaan komen. Zo heeft het nu definitief vastleggen van de landelijke normering voor PFAS gevolgen voor opgeslagen partijen grond en bagger die vooruitlopend op de definitieve normering tijdelijk zijn opgeslagen. Van deze opgeslagen partijen kunnen nu definitief de afzetmogelijkheden worden bepaald. Dit geldt ook voor projecten die nog moeten starten.

Ook bieden de nu beschikbare gekomen onderliggende onderzoeken van het handelingskader mogelijkheden voor het vaststellen van lokaal beleid met lokale maximale waarden (LMW) wanneer er sprake is van PFAS-gehalten die boven de generieke toepassingseisen uit het handelingskader liggen.

Voor zogenaamde puntbronlocaties zijn nog geen formeel geldende interventiewaarden voor grond en grondwater vastgesteld en ook voor de lozing van PFAS-houdend water van bijvoorbeeld bemalingen/grondwatersaneringen zijn momenteel nog geen generieke lozingseisen beschikbaar. Dit zijn nog belangrijke ontbrekende puzzelstukjes en deze aspecten vergen op dit moment nog een intensieve afstemming met bevoegde gezagen.  
 

Waarom een handelingskader voor PFAS in grond en bagger?

De aanwezigheid van PFAS in het milieu, (drink)water en voedsel blijft in de maatschappelijke en politieke aandacht staan. Het is voor de leefomgeving, voedsel- en drinkwatervoorziening belangrijk dat de huidige bodemkwaliteit in Nederland niet verder verslechtert door ongecontroleerde verspreiding van PFAS-houdende grond en bagger. Goed onderbouwde normen voor hergebruik van grond en bagger dragen hieraan in belangrijke mate bij. Het nu geactualiseerde handelingskader vormt de basis van de wettelijke normering van PFAS in grond en bagger.
 

PFAS in het milieu in de toekomst

De publicatie van het geactualiseerde handelingskader is een belangrijk eerste puzzelstukje in de richting van volledige normering van PFAS en daarmee het beheersen van de verspreiding in onze leefomgeving. Door de gezamenlijke overheden en het bedrijfsleven wordt inmiddels ook hard gewerkt aan bronaanpak om te voorkomen dat er meer PFAS in onze leefomgeving, voedsel en drinkwater terechtkomen. Een voorbeeld van een puzzelstukje in deze bronaanpak, dat op korte termijn volgt, is het verbod op het gebruik van vier PFAS-stoffen in voedselcontactmaterialen dat naar verwachting op 1 april 2022 van kracht wordt.

Een andere positieve ontwikkeling is dat op 29 oktober 2021 door middel van een specifieke uitkering circa 22 miljoen euro aan Rijksmiddelen toegekend is aan decentrale overheden voor de aanpak van de buitenproportionele bodemopgave voor PFAS en andere niet genormeerde stoffen.

We hopen vanuit TAUW dat voor de gewenste bronaanpak van PFAS in de bodem ook de publicatie van interventiewaarden grond en grondwater en lozingsnormen voor PFAS op korte termijn zullen volgen. We verwachten dat dit veel partijen zal helpen om de definitieve stap te zetten naar bodemsanering van puntbronlocaties.