Functioneren uw wadi's naar behoren?

Wat is de functie van wadi's?

Wadi’s zijn verlagingen van het maaiveld waarin tijdelijk regenwater wordt opgevangen zodat dit in de bodem kan infiltreren of afgevoerd kan worden naar oppervlaktewater.  Ze worden ook wel aangeduid als infiltratieveld, groene berging, stedelijke infiltratiestrook, bioswales en raingardens.  

In en onder wadi’s kunnen verschillende voorzieningen aanwezig zijn die belangrijk zijn voor het functioneren, zoals een overloop (slokop), een drain of een infiltratievoorziening. Het doel van een specifieke wadi is afhankelijk van de situatie, grootte en inrichting: 

• Opvangen en infiltreren van regenwater zodat dit de grondwaterstand ten goede komt en verdroging beperkt 
• Voorkomen van piekafvoeren via de riolering naar de zuivering 
• Beperken van de vuiluitworp op oppervlaktewater bij gemengde rioolstelsel 
• Beperken van de grondwateroverlast 
• Vermindering van hittestress 
• Bijdragen aan de biodiversiteit 

Wadi’s zijn in te passen bij speelplaatsen of kunnen onderdeel zijn van de stedelijke recreatievoorzieningen. 

Uit recent onderzoek is gebleken dat bij zowel nieuwe als oudere wadi’s sprake kan zijn van flinke verontreiniging van de bodem. 

Waarom is het beheer en onderhoud zo belangrijk? 

Onze aanpak wat betreft wadi's 

Bovenaan deze pagina vroegen we: “Functioneren uw wadi’s naar behoren?”. Grote kans dat u daar niet het volledige inzicht in heeft. En daar bent u niet de enige in; veel gemeenten kampen met wadi-gerelateerde vraagstukken. 

Om u daarbij te helpen hebben we een gestructureerde aanpak ontwikkeld zodat u inzicht krijgt waar wadi’s zich bevinden, in welke staat ze verkeren en welke acties u eventueel kunt ondernemen.  

Stap 1: inventarisatie en overzicht wadi’s

De eerste stap is inzicht verkrijgen in waar wadi’s binnen uw gemeente aanwezig zijn. Daarbij wordt uitgezocht waar liggen ze, welke verharde oppervlakken hierop zijn aangesloten, hoe groot de wadi is, waar de slokops/overlopen zich bevinden, etc. Om te beoordelen hoe wadi’s functioneren en welk onderhoud noodzakelijk is, is bovenstaande inventarisatie essentieel.  
 
Bovendien is deze informatie belangrijk voor uw GRP (Gemeentelijk RioleringsPlan). Er moet worden voorkomen dat regenwater rekentechnisch alsnog op de riolering terechtkomt. Door inventarisatie van de wadi’s kunnen de beheerkosten correct worden opgenomen in het GRP. 

Stap 2: toestand van de wadi’s in kaart brengen 

Als er een overzicht is van het aantal (en soorten) wadi’s, dan is het belangrijk om vervolgens de staat/toestand ervan in beeld te brengen. Hiervoor kunnen we, uiteraard situatieafhankelijk, verschillende onderzoeken uitvoeren.

• Oriënterende quickscan 
  De bodem van een wadi wordt steekproefsgewijs (maar zorgvuldig) geanalyseerd met behulp van de handheld XRF. Zo wordt duidelijk of de grond verontreinigd is met zware metalen (zoals lood, koper en zink) en of er verdere acties ondernomen moeten worden. Daarnaast wordt de technische werking (bijvoorbeeld regenwaterinfiltratie) gecontroleerd. 
   
• Diverse soorten onderzoek 
  Naar aanleiding van het oriënterend onderzoek kan blijken dat nader onderzoek wenselijk is, bijvoorbeeld als er flinke verontreinigingen in de bodem/het grondwater worden aangetroffen, of wanneer wadi’s grotendeels volstaan met water. Afhankelijk van de situatie zijn er verschillende onderzoeken die aanbevolen kunnen worden: 
  
  

Milieuhygiënisch-/bodemonderzoek 
Verontreinigingen in de bodem kunnen een gevaar vormen voor de gezondheid van omwonenden of flora en fauna aantasten. Om erachter te komen waarmee de bodem van wadi’s verontreinigd is - en om te bepalen of (en zo ja, welke) vervolgstappen wenselijk zijn - is bodemonderzoek nodig. Tauw heeft al 40 jaar ervaring  en verzorgt jaarlijks duizenden bodemonderzoeken en kan adviseren over de vervolgstappen. 

Hydraulisch onderzoek 
Om na te gaan of het regenwater snel genoeg in de bodem kan infiltreren, is inzicht nodig in de infiltratiecapaciteit van de wadi. Dit onderzoek kan op verschillende manieren plaatsvinden: 

-  Steekproefgewijs met behulp van de zogenaamde ringinfiltrometer
-  Een fullscale proef waarbij de gehele wadi onder water wordt gezet 

Ecologisch onderzoek 
Bij dit onderzoek wordt gekeken naar de vitaliteit van de wadi: hoe is de staat van de huidige begroeiing, wat is nodig om dit te herstellen/verbeteren, wat draagt de wadi bij aan de biodiversiteit en welke aanpassingen zijn mogelijk.  

Stap 3: maatregelen opstellen

Op basis van de onderzoeksresultaten maken we inzichtelijk welke maatregelen nodig/wenselijk zijn om het functioneren van de wadi’s te herstellen of verbeteren. Maatregelen variëren van het bijwerken van kale plekken in de wadi tot het (deels) vervangen van de wadibodem omdat deze verzadigd is met verontreinigingen of slecht doorlatend is geworden.

Stap 4: programma beheer en onderhoud

Om ervoor te zorgen dat wadi’s in goede staat blijven verkeren, kan Tauw een beheer- en onderhoudsprogramma opstellen. Mogelijke onderdelen van beheer en onderhoud zijn: 

• Periodiek onderzoek naar de bodem- en grondwaterkwaliteit 
• Periodieke visuele inspecties naar de toestand van de wadi (vegetatie, zwerfvuil, plassen/modder, slibophoping, etc.) 
• Metingen van doorlatendheid/ledigingstijd