TAUW staat dit jaar stil bij twintig jaar inkoopadvies en contractmanagement. Een mooie mijlpaal waar we trots op zijn. Al die tijd ondersteunen wij (publieke) opdrachtgevers en marktpartijen bij het opstellen van contracten, hun inkoop- en aanbestedingstrajecten en de contractbeheersing. Vorm en inhoud verschilden door de jaren heen. In een blogreeks kijken we terug op die ontwikkeling en delen we de belangrijkste lessen voor de toekomst. Deze keer:
UAV-GC staat voor Uniforme Algemene Voorwaarden voor Geïntegreerde Contracten. Een mond vol. Het betekent dat de juridische voorwaarden die als algemene voorwaarden gebruikt worden bij contracten van grote bouwprojecten in Nederland zijn samengesteld door een groep van vertegenwoordigers van de opdrachtgevers en aannemers (opdrachtnemers) samen. De eerste versie de UAV-GC stamt uit 2000. Er was een beweging gaande dat opdrachtnemers steeds meer verantwoordelijkheid gingen dragen voor uitwerkingen van ontwerpkeuzes in bouwprojecten. Daarvoor was het gebruikelijk dat de opdrachtgever het volledige ontwerp – negatief gezegd – over de schutting gooide naar de opdrachtnemer. In deze nieuwe situatie werden de opdrachtnemers steeds meer betrokken bij plannen en het ontwikkelen. Een nieuwe manier van samenwerken met meer verantwoordelijkheden bij de opdrachtnemer.
Maar meer verantwoordelijkheid betekent ook meer risico. Dat was een behoorlijke aardverschuiving. De opdrachtnemer was niet meer enkel en alleen verantwoordelijk voor de uitvoering. De veranderde verantwoordelijkheden maakten goede contracten nog belangrijker. Uitvoering en ontwerp werden geïntegreerd in één contract. De UAV-GC werd het spelregelboekje.
TAUW omarmde deze nieuwe contractvorm vanaf 2003. Wij pasten die voor het eerst toe bij een bodemsaneringsproject in Den Haag. Het was voor ons (en anderen) een ontwikkelproces dat vooral in de praktijk vorm kreeg. Vergeleken met de huidige contracten had dat eerste UAV-GC contract meer weg van een prestatiebestek. Kort door de bocht: dit is de verontreiniging, hier zijn de onderzoeken, aannemer los het maar op!
Natuurlijk was het niet de oplossing om te denken dat de aannemer alles kan doen op basis van een paar eisen. Dat is een oneerlijke verdeling van verantwoordelijkheden en de aannemer die de grootste gok nam, kreeg het werk. Daarnaast was er in die beginjaren vaak de verwachting dat met aannemers aan het grote roer een project sneller en goedkoper uitgevoerd kon worden; een fikse misrekening. TAUW deed in die tijd een klein onderzoek naar doorlooptijden en constateerde dat de voorbereiding al snel anderhalf keer meer tijd en geld kostte. Het voordeel zat vooral in minder faaltijd en -kosten, al werd dat verstoord door ook alle risico’s naar de markt te schuiven.
Zo ging het van het ene uiterste (opdrachtgever bepaalt alles) naar het andere uiterste (opdrachtnemer krijgt de vrije hand). In de loop van de tijd werd duidelijk dat het te vroeg risico’s verleggen en daar een vast prijs voor moeten afgeven de kern van het probleem was. Pas in 2019 werd in ‘De zaak van de smeltende dinosaurus’ (Monika Chau-Duivis) dit punt expliciet zichtbaar. Inmiddels bevinden we ons op de gulden middenweg en hanteren wij volwaardige UAV-GC contracten met eerlijke afspraken en bovenal maatwerk. Om een project te laten slagen (en rechtszaken te voorkomen) ligt er immers nog steeds een belangrijk deel van de verantwoordelijkheden bij de opdrachtgever. Als opdracht gevende overheid heb je bijvoorbeeld verantwoordelijkheden voor de omgeving en je inwoners. Inmiddels heeft Rijkswaterstaat de handreiking ‘Toepassen 2-fasen aanpak’ gepresenteerd. Een initiatief dat TAUW van harte ondersteunt.
Hierin zoek en vind je de verbinding tussen wat je technisch wilt bereiken en hoe je dat contractueel vormgeeft. De bouwfraude heeft deze manier van werken versneld. Het onderlinge wantrouwen dat begin deze eeuw heerste, maakte betere afspraken noodzakelijk. Een project moest door zowel opdrachtgever als opdrachtnemer beheerst kunnen worden. De focus kwam hierdoor steeds meer te liggen op samenwerken en risicogestuurd werken. Niet alleen het contract, maar ook het contact is belangrijk. Een randvoorwaarde die TAUW tot in de puntjes beheerst.
TAUW heeft in de loop der jaren met publicaties en ontvlechtingen van RAW-eisen en de ontwikkeling van een bouwteammodel dat ook als voorbereiding op een UAV-GC contract kan worden toegepast veel ervaring met deze manier van contractmanagement. Wilt u daar meer over weten? Neem dan – geheel vrijblijvend – contact met ons op.
In de volgende blog in deze reeks richten we ons op de ontwikkeling van Systeemgerichte Contractbeheersing (SCB) dat rond 2008 serieuze vormen aannam.
Leg uw vraagstuk voor aan onze experts, wij adviseren graag.
