Vijftien procent van de CO2-uitstoot in Nederland vindt plaats in de gebouwde omgeving. Een van de belangrijke oorzaken hiervoor is dat veel van de energie die we opwekken voor de gebouwde omgeving, bijvoorbeeld voor verwarming en warm water, grotendeels uit fossiele brandstoffen wordt gewonnen. En dat terwijl het energiegebruik van huishoudens toeneemt en fossiele brandstoffen opraken.
In 2050 moet de gebouwde omgeving volledig klimaatneutraal zijn. De gemeentes hebben hierin de regierol. Hiervoor hebben zij de laatste jaren Transitievisies Warmte (TVW) opgesteld. In deze visie staat – kort gezegd – omschreven welke wijk wanneer van het aardgas afgaat en met welke duurzame bronnen deze wijken verwarmd kunnen worden. Elke vijf jaar worden de TVW’s geactualiseerd. Nieuwe technieken en maatschappelijke ontwikkelingen worden hierin meegenomen. In de tussentijd wordt de aanpak gemeten en gemonitord.
In de tussentijd zetten gemeentes de volgende stap door in zogenaamde (Wijk)uitvoeringsplannen (WUP’s) aan de slag te gaan met concrete wijkaanpakken. Die aanpak is integraal; energiebesparing, isolatie, duurzame energie opwekken en het vervangen van aardgas tegen acceptabele kosten en een optimaal rendement gaan hand in hand. We zien daarom in steeds meer gemeentes dat de harde wijkgrenzen in een WUP worden losgelaten. Er wordt vaak gestart met besparingsonderzoeken en isolatieprogramma’s.
Op deze manier geven gemeentes op grote en kleine schaal uitvoering aan de energietransitie en wordt het steeds concreter en zichtbaarder in onze leefomgeving. Als lokale vertaling van de afspraken die in de Regionale Energie Strategieën (RES) zijn gemaakt, passen gemeentes grootschalige energiesystemen in voor zon en wind. Hiervoor is vaak nieuw beleid nodig en een gedegen participatieproces met de omgeving in het licht van de aanstaande Omgevingswet en lokaal eigendom vanuit het Klimaatakkoord. Op huishoudensniveau zetten gemeentes zich in ter voorkoming van energiearmoede en zijn zij verantwoordelijk voor de toekenning van de gelden die hiervoor vanuit het rijk beschikbaar zijn gesteld. Dat maakt de rol van gemeentes in de energietransitie enorm omvangrijk.
Bekijk het artikel: Hoe houd je voortgang in het wijkuitvoeringsplan?
We beseffen dat al deze (nieuwe) opgaven veel tijd en capaciteit vragen van gemeentes. Op al deze terreinen kan TAUW helpen. De actualisatie van de Transitievisie Warmte en het maken van (Wijk)uitvoeringsplannen vraagt om inhoudelijke kennis van de verschillende warmtebronnen en een goed doordacht proces waarin samen met verschillende stakeholders nagedacht wordt over de mogelijkheden.
Door een diversiteit aan belangen en partijen is het organiseren van deze transitie een complexe opgave. In de uitvoering van de werkzaamheden is het verstandig om oog te houden voor koppelkansen met bijvoorbeeld klimaatadaptatie en het verbeteren van de kwaliteit van woningen en gebouwen. Ook kunnen lokale collectieve of gemeenschappelijke projecten bijdragen aan de versnelling van de energietransitie op gemeente- en wijkniveau. TAUW heeft de benodigde kennis van techniek en procesbegeleiding in huis.
Onze adviseurs helpen gemeentes bij het kiezen van hun rol en strategie voor het realiseren en stimuleren van zonnepanelen op verschillende daktypes en uiteenlopende doelgroepen. Ook helpen wij de doelen uit de RES en de TVW te verankeren in omgevingsvisie, -programma en -plan. Met potentiekaarten en onze warmtethuistool verbinden we techniek, financiën en participatie. De tool geeft meerdere warmtescenario’s met bijbehorende impact en handelingsperspectieven weer op woningniveau. Dat maakt de energietransitie voor inwoners tastbaar en helpt bij het maken van belangrijke keuzes en bij het verkrijgen van draagvlak. Bij de ruimtelijke inpassing van energiesystemen verzorgen wij conditionerende onderzoeken en voeren de procesbegeleiding. We bieden – soms samen met hierin gespecialiseerde partijen – ondersteuning bij participatietrajecten en bewonersinitiatieven.
Stel hem aan één van onze adviseurs.
Eefje van Empel
In deze whitepaper gaan we in op diverse fasen en ‘ingrediënten’ die onmisbaar zijn om te komen tot een goed Uitvoeringsplan: een integraal Uitvoeringsplan waar zowel inwoners, ondernemers, stakeholders en bestuurders achter staan en mee verder kunnen. Op naar een aardgasvrije toekomst! De volgende fasen worden behandeld:
Leg uw vraagstuk voor aan onze experts, wij adviseren graag.
